Czym jest edukacja cyfrowa?

Edukacja cyfrowa oznacza wykorzystanie narzędzi, technologii i treści cyfrowych w celu wspierania nauczania, uczenia się i oceniania wyników nauczania. Obejmuje ona wszelkie działania: od kursów internetowych i interaktywnych platform edukacyjnych po wirtualne klasy i aplikacje edukacyjne.

Edukacja cyfrowa pomaga zdobyć osobom uczącym się w każdym wieku umiejętności cyfrowe potrzebne do rozwoju w dzisiejszym połączonym świecie. Umożliwia również nauczycielom i szkoleniowcom stosowanie innowacyjnych metod indywidualizacji nauczania i dotarcie do większej liczby uczniów.

Zwiększając elastyczność i dostępność edukacji, a także jej włączający charakter, edukacja cyfrowa odgrywa kluczową rolę w tworzeniu nowoczesnego i odpornego systemu kształcenia i szkolenia w całej Unii Europejskiej (UE).

Czym jest Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej?

W Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 przedstawiono wspólną wizję edukacji cyfrowej w Europie – charakteryzującej się wysoką jakością i dostępnej dla wszystkich. Plan ma wspierać dostosowanie krajowych systemów kształcenia i szkolenia do wymogów ery cyfrowej.

Przyjęto go w 2020 r. w następstwie pandemii COVID-19. Plan zakłada ściślejszą współpracę na szczeblu UE, aby można było razem reagować na wyzwania i szanse, jakie pojawiły się w związku z przyspieszającą transformacją cyfrową. Jego celem jest również zwiększenie wsparcia dla nauczycieli, uczniów i studentów, polityków, środowisk akademickich i naukowców na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym.

Dlaczego konieczne jest podjęcie działań?

Pandemia COVID-19 przyspieszyła zmianę w kierunku wprowadzania metod uczenia zdalnego i hybrydowego, które wciąż ewoluują – uczniowie i nauczyciele mogą sięgać po innowacyjne, bardziej zindywidualizowane i elastyczne sposoby nauczania i uczenia się.

Równocześnie ujawniły się nowe wyzwania i nierówności:

• Wiele osób uczących się nie ma dostępu do technologii cyfrowych, zwłaszcza osób ze środowisk gorzej sytuowanych.
• Instytucje kształcenia i szkolenia napotykają ograniczenia w zakresie infrastruktury cyfrowej i zdolności cyfrowych.
• Nauczyciele potrzebują więcej szkoleń z zakresu efektywnego korzystania z narzędzi cyfrowych.
• Ogólny poziom umiejętności cyfrowych nadal jest w całej UE niski.

Niektóre kluczowe dane:

• Niecałe 40 proc. nauczycieli w całej UE deklaruje gotowość do korzystania z technologii cyfrowych w nauczaniu (OECD, 2018).
• Ponad 40 proc. osób w wieku 13–14 lat w UE nie posiada podstawowych umiejętności cyfrowych, co oznacza, że nie osiągnięto celu UE na 2030 r., jakim jest zmniejszenie tej liczby do poziomu poniżej 15 proc. (ICILS, 2023). 20 proc. rodzin o niskich dochodach nie ma dostępu do komputerów ani szerokopasmowego internetu (Eurostat, 2020).
• 95 proc. respondentów uczestniczących w konsultacjach publicznych dotyczących tego planu działania stwierdziło, że pandemia COVID-19 stanowiła punkt zwrotny pod względem wykorzystania technologii edukacyjnych (konsultacje publiczne dotyczące Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, 2020).

Kontekst polityczny 

Plan działania jest kluczowym elementem tworzenia europejskiego obszaru edukacji. Przed opracowaniem planu działania, w 2020 r. przeprowadzono otwarte konsultacje publiczne, w których zebrano opinie i opisy doświadczeń od osób prywatnych, instytucji i organizacji.

Inicjatywa przyczynia się do realizacji szeregu priorytetów Komisji Europejskiej, takich jak:

• Europa na miarę ery cyfrowej
• Next Generation EU
• Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności
• Unia umiejętności
• Europejski program na rzecz umiejętności
• Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych
• Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie.

Kluczowym rezultatem unii umiejętności będzie plan działania na rzecz przyszłości edukacji cyfrowej i umiejętności cyfrowych do 2030 r., który zostanie oparty na analizie Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej. Będzie on uzupełniać inne strategiczne inicjatywy takie jak Plan działania w zakresie umiejętności podstawowych i Strategiczny plan w dziedzinie kształcenia STEM. Jego celem będzie ponadto ustanowienie solidnego i sprzyjającego włączeniu społecznemu unijnego ekosystemu edukacji cyfrowej.

W oparciu o wcześniejsze prace

Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 powstał w oparciu o pierwszy Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2018–2020.